MVO in de Levensmiddelenindustrie: 'Kwaliteit is de katalysator voor je duurzaamheid' 

“Duurzame klantvragen komen bij kwaliteit terecht” 

De afgelopen jaren is het takenpakket van kwaliteitsmanagers uitgebreid met ‘duurzaamheid’. Een trend die in een stroomversnelling is geraakt door toenemende wetgeving en klantvraag – en daarmee nu ook steeds meer strategische aandacht krijgt vanuit directieniveau. 

Het was voor Annie de logische reden om vijf jaar terug vanuit haar kwaliteitsachtergrond en passie voor duurzaamheid, duurzaam advies te gaan geven. “Klanten stellen steeds meer eisen over herkomst en duurzaamheid,” zegt Annie. “En kwaliteitsmanagers zijn vaak degenen die dit soort vragen moeten beantwoorden, of het nu over inkoop, product of keten gaat.”

Duurzaamheid op het bordje van kwaliteit

Net als bij andere klantvragen rondom inkoop, productspecificaties of keteninformatie, heeft ook duurzaamheid bewijs nodig - en die informatie wordt geborgd in kwaliteitssystemen. “Dat voelt logisch en veilig voor andere afdelingen. Dus belandt het automatisch bij kwaliteit.” 

Toch voelt het voor veel kwaliteitsteams nog niet logisch of vanzelfsprekend om duurzaamheid als onderdeel van hun domein te zien. Waardoor komt dat? 

Onbewust zijn er veel raakvlakken 

Volgens Annie worden duurzaamheid en kwaliteit nog te vaak als aparte werelden gezien. “Terwijl het in de kern om hetzelfde draait: veiligheid, verantwoordelijkheid, risicobeheersing – maar dan met een bredere blik.”

De term 'duurzaamheid' is te hip

De term ‘duurzaamheid’ helpt daar niet bij, vindt ze. “Het klinkt als een vaag containerbegrip, terwijl het juist gaat over concrete zaken: samenwerking, herkomst van producten, veiligheid voor mens én planeet.” Die vragen raken zowel mens als milieu. “Vervuiling, schaarste, sociale risico’s - het heeft allemaal impact op voedselveiligheid en leveringszekerheid.” 

“Ik ga zelf ook niet zo lekker op het hele hippe rondom duurzaamheid,” zegt Annie. “Maar ik zie het als logisch nadenken in een iets andere context. Het is een natuurlijke uitbreiding van bestaande kwaliteitssystemen.”

Duurzaamheidsdata zit al in kwaliteitsprocessen

In de praktijk blijkt dat veel duurzaamheidsdata al aanwezig is in bestaande kwaliteitsprocessen: leveranciersinformatie, grondstofgegevens, productrisico’s. “Die data wordt al uitgevraagd, maar niet altijd herkend als duurzaamheidsdata. Terwijl het cruciale informatie is om sociale of klimaatrisico’s te bepalen.”

“Er wordt met twee brillen naar dezelfde informatie gekeken. Dat moeten we samenbrengen.”

Twee invalshoeken, dezelfde basis 

Kwaliteitsmanagers hebben vaak een achtergrond in voeding, levensmiddelentechnologie of diëtiek. Hun focus ligt op het beheersen van risico’s rondom productveiligheid. “Essentiëel" zegt Annie, “maar daardoor krijgt de milieu- en ketenimpact soms minder aandacht. Dat terwijl bij productie of herkomst van ingrediënten óók risico’s ontstaan voor voedselveiligheid - zoals schaarste of sociale misstanden.” 

Dat betekent niet dat elke zich moet laten omscholen. “Maar we moeten wel onze invalshoek gaan verruimen, zodat het langzaam onderdeel wordt van onze kwaliteitscultuur,” stelt Annie. “Wat vaak goed werkt, is iemand in je team zetten die de duurzaamheidskant goed snapt en dat koppelt aan wat jullie al doen. En de kwaliteitsmanager houdt het overzicht.” 

"Een aparte duurzaamheidsmanager is contraproductief"

Want volgens Annie is een aparte duurzaamheidsmanager juist vaak contraproductief. “Dan komt er een eigen systeem, eigen proces, en dat betekent weer dubbel werk. Als je het binnen het QA-team houdt, versterk je wat er al staat.” 

Integreer praktisch in bestaande controles & audits

Praktisch integreren hoeft volgens Annie niet moeilijk te zijn. Integendeel: bestaande controles en audits bieden juist structuur. “Breid checklists uit. Kijk bijvoorbeeld bij validatie van machines ook naar energie- en watergebruik,” zegt ze. “Of voeg duurzaamheidsvragen toe aan je leveranciersbeoordeling - herkomst, CO₂, sociale thema’s.” 

Veel eisen vanuit standaarden of wetgeving, zoals de BRC of IFS, overlappen met bestaande kwaliteitsverplichtingen. “Gebruik je bestaande audit- en documentmanagementsystemen slim, dan hoef je geen processen dubbel te doen.” 

Breng nieuwe experts in je kwaliteitsteam

Ook raadt Annie aan om binnen het team een milieu expert en expert voor de sociale domeinen aan te wijzen: teamleden die duurzame thema’s inbrengen en verbinden met bestaande processen. “Niemand kan op alle thema’s expert zijn en alles bijhouden- extra experts erbij halen maakt echt een groot verschil.” 

Stappen die je nú zet, maken je bedrijf toekomstbestendig 

Duurzaamheid draait niet alleen om compliance, maar om strategische weerbaarheid. “Je zult altijd grondstoffen nodig hebben om je product te maken,” zegt Annie. “Dus moeten we kritisch kijken naar de risico’s die milieu- en sociale impact thema’s meebrengen op de toekomstbestendigheid van onze productie. Denk aan grondstofschaarste.” 

Een strategische visie is cruciaal voor gezond groeien

Bedrijven die duurzaamheid slim koppelen aan kwaliteitsprocessen, zijn beter voorbereid op wetgeving én veranderende klantbehoeften. “Retail en consumenten stellen nu al kritische vragen. Je komt er misschien nog een jaartje mee weg, maar niet op de lange termijn.” Ongeacht hóe je het wilt noemen - heb je strategische visie nodig voor essentiële duurzame thema’s. Al helemaal als je gezond wilt blijven groeien.” 

Wat zijn je laatste tips voor kwaliteitsmanagers? 

“Je doet al meer dan je denkt,” zegt Annie. “Begin met analyseren waar je staat. Doe bijvoorbeeld een toets op GSFI-thema’s zoals in de VSME. Wat heb je al, wat kun je makkelijk uitbreiden?” Van daaruit bouw je verder. “Je hoeft niet opnieuw te beginnen.

Koppel je inkoopvoorwaarden aan duurzaamheidscriteria. Breid je audits uit, hergebruik data en voorkom dubbele systemen. “Veel van deze informatie wordt al verzameld. Nu kun je er ook duurzaamheidswaarde uit halen.”

“Kwaliteit is de katalysator van duurzaamheid, daar geloof ik heilig in,” sluit Annie af. Banken, investeerders en klanten gaan duurzaamheid steeds meer gebruiken als criterium voor samenwerking. "Door slim te bouwen op wat je hebt, leg je een stevige basis voor duurzame groei en ben je voorbereid.”