EUDR blijft op koers: géén jaar uitstel, wél aanpassingen 

Eind september diende de Europese Commissie een voorstel in om de invoering van de European Union Deforestation Regulation (EUDR) met één jaar uit te stellen. De reden: het Europese IT-systeem zou de verwachte hoeveelheid data nog niet aankunnen. 

Na weken van onduidelijkheid en publiek debat is er nu helderheid: de EUDR wordt niet opnieuw met een jaar uitgesteld. 

In plaats daarvan stelt de Europese Commissie gerichte maatregelen voor die de overgang moeten versoepelen en zowel bedrijven als het EUDR IT-systeem moeten ontlasten. Wat staat er in dit voorstel van 21 oktober? Wat zijn de mogelijke gevolgen?

**Let op dit is nog enkel een voorstel. We zullen moeten afwachten wat de definitieve aanpassingen aan de EUDR zijn.  

4 kernpunten van het nieuwe EUDR voorstel

1. Geen uitstel voor grote en middelgrote bedrijven 

Voor grote en middelgrote bedrijven blijft de ingangsdatum van 30 december 2025 staan.  

Wel stelt de Commissie een transitieperiode van zes maanden  in - ook wel een grace period genoemd. Tijdens deze periode ligt de nadruk op begeleiding en opstartondersteuning en zal er nog geen actieve handhaving of sancties plaatsvinden.  

2. Half jaar extra tijd voor micro- en kleine bedrijven 

Voor micro- en kleine bedrijven wordt de termijn iets verlengd: hun EUDR-verplichtingen gelden nu vanaf 30 december 2026, in plaats van 30 juni 2026. 

**Let op: Belangrijk is dat de EUDR over het algemeen spreekt over “MKB” als één groep. In dit voorstel maakt de Europese Commissie echter een duidelijk onderscheid tussen middelgrote bedrijven enerzijds en kleine en micro-ondernemingen anderzijds. 

Definities onder de EUDR:  

• Micro-onderneming: maximaal € 450.000 balanstotaal, € 900.000 jaaromzet, < 10 werknemers 
• Kleine onderneming: maximaal € 5–7,5 mln balanstotaal, € 10–15 mln jaaromzet, < 50 werknemers 
• Middelgrote onderneming: maximaal € 25 mln balanstotaal, € 50 mln jaaromzet, < 250 werknemers 

Met dit onderscheid wordt duidelijk dat de extra voorbereidingstijd alleen geldt voor micro- en kleine bedrijven. Middelgrote bedrijven vallen onder de eerste groep en moeten dus nog voldoen aan de EUDR vanaf 30 december 2025. 

3. Nog maar één zorgvuldigheidsverklaring vereist per keten 

Een grote wijziging is dat er voortaan slechts één zorgvuldigheidsverklaring (ZVV) per productketen voor een risicogrondstof nodig is:  

• Alleen de upstream marktdeelnemers – de bedrijven die als eerste risicogrondstoffen of relevante producten op de EU-markt brengen – moeten nog een ZVV indienen.  
• Downstream marktdeelnemers en handelaren hoeven geen ZVV meer in te dienen.  

Dit betekent dat één enkele verklaring aan het begin van de keten voldoende is. Zo wordt dubbele registratie voorkomen, terwijl de traceerbaarheid behouden blijft. 

*Bijvoorbeeld: Bij de invoer van cacaobonen hoeft alleen de importeur die de bonen de EU binnenbrengt een ZVV in te dienen. De chocoladeproducent die de bonen verwerkt, hoeft geen nieuwe ZVV meer aan te maken in het TRACES systeem. 

4. Eenvoudigere regels voor upstream micro- en kleine producenten m.b.t laag-risicolanden 

Voor micro- en kleine upstream-marktdeelnemers met relevante producten uit laagrisicolanden vervalt de verplichting om een volledige ZVV op te stellen. De Europese Commissie schat dat onder deze versoepeling vrijwel alle boeren en boseigenaren binnen de EU vallen. 

Zij kunnen volstaan met een vereenvoudigde, eenmalige verklaring in het EUDR-systeem. Hoe deze verklaring er precies uit komt te zien, is nog niet bekend.

Wat betekenen deze aanpassingen in de praktijk? 

De EUDR blijft van kracht, maar de invoering wordt dus waarschijnlijk anders ingericht.  

De kern van de wet - de traceerbaarheid van ontbossingsvrije grondstoffen – blijft overeind.

De aanpassingen richten zich vooral op de verdeling van verantwoordelijkheden binnen de keten en op het verminderen van administratieve lasten.  

Dit zijn de waarschijnlijke gevolgen: 

• Upstream middelgrote tot grote marktdeelnemers: Voor jou blijven alle oorspronkelijke EUDR-verplichtingen gelden. Je krijgt wel een halfjaar grace period om processen en documentatie verder te optimaliseren.  
• Downstream grote en middelgrote marktdeelnemers en handelaren: Voor jou vervalt de verplichting om zelf een zorgvuldigheidsverklaring (ZVV) in te dienen. Wel blijf je **waarschijnlijk verantwoordelijk voor het aantonen dat al je EUDR-plichtige producten volledig traceerbaar zijn tot aan de bron én ontbossingsvrij zijn.  

**Let op: dit is aan aanname en wordt nog niet expliciet beschreven in het voorstel.

Onze verwachting: Wij gaan er nu van uit dat je je interne product- en datasystemen alsnog moet aanpassen om EUDR-gegevens te koppelen aan de herkomst informatie uit de upstream-zorgvuldigheidsverklaring.  

Wat dit precies betekent voor de verplichtingen rondom zorgvuldigheid (informatieverzameling, risicobeoordeling en risicobeperkende maatregelen) is nog onduidelijk. Onze verwachting is dat deze eisen mogelijk worden vereenvoudigd, de definitieve invulling volgt zodra de Europese Commissie hierover meer duidelijkheid geeft. 

• Upstream micro- en kleine markdeelnemers: In plaats van een complete ZVV, hoef jij alleen nog een vereenvoudigde verklaring in te dienen. 

Hoe nu verder?

Het voorstel is nog niet definitief. De komende weken bespreken het Europees Parlement en de Raad van de EU de voorgestelde aanpassingen. De Commissie dringt aan op een snelle goedkeuring, zodat de wijzigingen nog vóór eind 2025 kunnen worden aangenomen. 

Ons advies: zie de transitie periode niet als uitstel, maar als kans om je processen nu al te stroomlijnen. Bedrijven die hun zorgvuldigheidssysteem, leveranciersdata en risicoanalyse vroegtijdig op orde brengen, profiteren straks van een soepelere implementatie en minder last-minute stress. 

Bronnen:

• EUDR Voorstel Europese Commissie